12 nowych księżyców Jowisza

Odkryto dwanaście nowych księżyców Jowisza. Tym samym znamy już 79 naturalnych satelitów okrążających największą planetę w Układzie Słonecznym.

Jakiś czas temu pisaliśmy o hipotetycznej dziewiątej planecie jako o możliwym wytłumaczeniu orbit części obiektów w Pasie Kupiera. Jeden z zespołów poszukujących dziewiątej planety, pod przewodnictwem Scotta S. Sheparda z Instytutu Carnegie, dzięki korzystnemu ustawieniu Jowisza miał możliwość jednocześnie przyjrzeć się okolicom i tej planety. Weryfikacja poczynionych obserwacji wymagała czasu, zebrania większej ilości materiału (także przy użyciu innych teleskopów, w tym m.in. 6,5-metrowego teleskopu Magellana w Obserwatoriuum Las Campanas w Chile; 4-metrowego teleskopu Discovery w Obserwatorium Lowella w Arizonie, 8-metrowych teleskopów Gemini i Subaru na Hawajach) oraz obliczenia orbit odkrytych obiektów, żeby potwierdzić, że rzeczywiście krążą one wokół Jowisza. Wspomnianymi obliczeniami zajęło się działające przy Międzynarodowej Unii Astronomicznej centrum naukowe Minor Planet Center (MPC), jak to zwykle bywa w przypadku obiektów Układu Słonecznego.

Księżyce Jowisza. Na zielono zaznaczono orbitę Valetudo.

Księżyce Jowisza. Na zielono zaznaczono orbitę Valetudo.
Źródło: Carnegie Institute for Science

Ostatecznie potwierdzono odkrycie 12 nowych księżyców - o rozmiarach nieprzekraczających 3 kilometrów średnicy - z których 9 należy do grupy zewnętrznych księżyców obiegających Jowisza ruchem wstecznym, tzn. przeciwnym do kierunku rotacji planety, a 2 do grupy księżyców wewnętrznych poruszających się po orbicie w tym samym kierunku, co Jowisz. Co ciekawe, ostatni z obiektów, mający niecały kilometr średnicy, znajduje się w grupie zewnętrznych księżyców, porusza się jednak względem nich w przeciwnym kierunku, tzn. ruchem prostym. Taka orbita znacznie zwiększa prawdopodobieństwo zderzenia księżyców i jest bardzo prawdopodobne, że wkrótce dojdzie do kolejnych zderzeń na orbicie Jowisza. Będzie to sytuacja analogiczna do tej, która najprawdopodobniej doprowadziła do powstania wokół Jowisza grup księżyców orbitujących w przeciwnych kierunkach. Dla wyróżnienia obiektu, zespół zaproponował dla niego nazwę Valetudo (rzymskiego odpowiednika greckiej Hygiei, bogini zdrowia).

Naukowcy są zadowoleni, bowiem taka sytuacja umożliwia im lepsze modelowanie procesów kolizji oraz głębsze zrozumienie procesów formowania się ciał takich jak planetoidy czy księżyce na orbicie wokół planet. Dla Scotta Sheparda jego odkrycie jest zapewne mmniej ekscytujące. W latach 2000-2011 miał udział w odkryciu 34 księżyców Jowisza, 17 księżyców Saturna, dwóch księżyców Urana, jednego księżyca Neptuna, oraz 16 planetoid w Układzie Słonecznym, kilku prawdopodobnych planet karłowatych w Pasie Kuipera oraz jednego satelity takiego obiektu.