Nocne niebo nad Łodzią: maj 2019 r.

W maju wiosna trwa w najlepsze, wieczory i noce są coraz cieplejsze, co sprzyja obserwacjom astronomicznym. Jeżeli więc dopisze pogoda, podczas bezchmurnych nocy będziemy mogli podziwiać całą plejadę wiosennych gwiazdozbiorów. Atrakcją majowego nieba będą także jasne planety.

PLANETY

W maju będziemy mogli oglądać na nocnym niebie Marsa, Jowisza oraz Saturna. Merkury i Wenus znajdują się o świcie nad widnokręgiem, jednak są bardzo nisko i giną w łunie wschodzącego Słońca.

Mars jest widoczny przez cały maj nad zachodnim widnokręgiem, ale jedynie w pierwszej połowie nocy. Na początku miesiąca czerwona planeta znajduje się w Byku, a następnie wchodzi w gwiazdozbiór Bliźniąt. 7 maja o godz. 23:49 ma miejsce koniunkcja (zbliżenie na niebie) Księżyca i Marsa w odległości 4° 30' 13".  Niestety w momencie zbliżenia obydwa obiekty znajdują się pod horyzontem i są niewidoczne.

Jowisz wschodzi w drugiej połowie nocy i jest widoczny nad południowym horyzontem w gwiazdozbiorze Wężownika. W odległości kilku stopni kątowych powyżej tarczy planety znajduje się Księżyc

Saturn w maju znajduje się w konstelacji Strzelca i można go obserwować na niebie po północy nad południowo-wschodnim, a potem nad południowym horyzontem.

Nie będziemy mogli niestety zaobserwować koniunkcji Księżyca z Jowiszem (20 maja o godz. 17:04) oraz z Saturnem (22 maja o godz. 22:22), gdyż obiekty te w momencie zjawiska będą pod widnokręgiem.

Fazy Księżyca:
4 maja 22:45 – nów
12 maja  01:12 – I kwadra
18 maja 21:11 – pełnia
26 maja  16:34 – ostatnia kwadra
W fazie nowiu oraz ostatniej kwadry nasz satelita znajduje się pod horyzontem.

Atrakcją majowego nieba będzie jak co roku rój meteorów Eta Akwarydów, którego maksimum przypadnie w dniach 6–7 maja. Rój ten będzie w 2019 roku aktywniejszy niż zwykle – co minutę będziemy mogli obserwować jedną „spadającą gwiazdę”. Eta Akwarydy są efektem przelotu komety Halleya w pobliżu Słońca (ostatni przelot miał miejsce w 1986 roku, a następne peryhelium przewidywane 28 lipca 2061 roku).

 

Akwarydy

Meteory z roju Eta Akwarydów
fot. NASA All Sky Fireball Network

 

Kometa Halleya

Kometa Halleya
fot. NASA

 

W dniach 23–24 maja warto wypatrywać meteorów ze stosunkowo nowego roju Camelopardalidów. Rój ten jest efektem spotkania Ziemi z materiałem wyrzuconym z komety 209P/LINEAR, którą odkryto w lutym 2004 roku. Radiant roju znajduje się w gwiazdozbiorze Żyrafy (łac. Camelopardalis).

Warto wspomnieć, iż w maju przypada pięćdziesiąta rocznica załogowej misji programu Apollo 10. Był to ostatni lot doświadczalny na orbitę okołoksiężycową, stanowiący próbę generalną przed zaplanowanym lądowaniem człowieka na Księżycu. Realizacja tej misji miała miejsce w dniach 18–26 maja 1969 roku.

 

Załoga Apollo 10

Załoga misji Apollo 10
fot. NASA

 

W ostatnich dniach maja tego roku obchodzić będziemy setną rocznicę zaćmienia Słońca obserwowanego przez Arthura Eddingtona, który potwierdził teorię Einsteina. Eddington zajmował się obserwacyjną weryfikacją ogólnej teorii względności. Zorganizował wyprawę na Wyspę Książęcą położoną u wybrzeży Afryki Zachodniej, gdzie w dniu 29 maja 1919 roku miało miejsce całkowite zaćmienie Słońca. W czasie zaćmienia wykonał pomiary pozycji gwiazd w otoczeniu Słońca i stwierdził, że pozycje te przesunęły się zgodnie z przewidywaniem teorii względności na skutek ugięcia promieni światła w polu grawitacyjnym.

Ciekawym obiektem głębokiego Kosmosu widocznym już przez niewielki teleskop jest galaktyka Czarne Oko (M64 lub NGC 4826) w gwiazdozbiorze Warkocza Bereniki – widoma jasność 8,5 m. Jest to galaktyka spiralna, położona 17 mln lat świetlnych od Ziemi. Charakteryzuje się dobrze rozwiniętymi ramionami spiralnymi, zawiera też wielkie ilości pyłu, które częściowo przesłaniają jasne jądro galaktyki. Badania wykazały, że obszar w centrum obiektu o promieniu 3.000 lat świetlnych obraca się w przeciwnym kierunku niż reszta dysku galaktycznego. Przyczyną tego nietypowego ruchu było prawdopodobnie zderzenie M64 z mniejszą galaktyką.

Joanna Brząkała

 

Mapa nocnego nieba nad Łodzią w maju 2019

 

Więcej o nocnym niebie nad Łodzią dowiesz się na pokazie "Gwiazdozbiory wiosennego nieba" w Planetarium EC1:

 

28.03.2024 18:30 (czwartek)
04.04.2024 18:30 (czwartek)
06.04.2024 13:30 (sobota)
09.04.2024 18:30 (wtorek)