Nocne niebo nad Łodzią: kwiecień

Fragment mapy nieba nad Łodzią w kwietniuWieczorami nad południowym i południowo-wschodnim horyzontem widoczne są już gwiazdozbiory wiosenne. Wśród nich dość łatwo jest odnaleźć konstelację Wolarza, którą wskazuje czerwonawa gwiazda Arktur. To dzięki obserwacjom tej właśnie gwiazdy w 1717 roku Edmund Halley stwierdził, że gwiazdy na niebie jednak się poruszają. Dziś wiadomo, że każda gwiazda posiada jakiś ruch własny wynikający z jej przemieszczania się wokół centrum Galaktyki, z pierwotnego ruchu obłoku materii (z którego powstała), czy też oddziaływań grawitacyjnych z bliskim otoczeniem. Arktur jest jedną z gwiazd, której ruch na niebie jest najbardziej zauważalny. W ciągu ośmiuset lat przesuwa  się na tle innych gwiazd o średnicę tarczy Księżyca w pełni.

Niedaleko Arktura, w tym samym gwiazdozbiorze, widoczna jest gwiazda Izar. Jest to obiekt szczególnie ciekawy podczas obserwacji teleskopowych. Przy odpowiednim powiększeniu zobaczymy, że jest to w rzeczywistości układ podwójny, którego składniki wyraźnie różnią się kolorami. Izar A jest pomarańczowy, a Izar B żółty. W zależności od warunków atmosferycznych gwiazdy rozdzieli teleskop dysponujący użytecznym powiększeniem od około 130 razy.

Przy granicy konstelacji Wolarza i Psów Gończych, po stronie tej drugiej już przez lornetkę dostrzec można gromadę kulistą gwiazd Messier 3 w postaci szarej mgiełki. Gromady kuliste tworzą jedne z najstarszych gwiazd w naszej galaktyce. Jeśli użyje się do ich obserwacji teleskopu o odpowiedniej aperturze (przynajmniej 15 cm) można dostrzec, że nie są to mgiełki, ale że składają się z mnóstwa gwiazd. Gromady kuliste mogą tworzyć setki tysięcy gwiazd.

Niebo nad Łodzią w kwietniuInnym ciekawym gwiazdozbiorem wiosennym jest Panna, którą odnajdziemy pomiędzy Lwem i Wolarzem, ale niżej nad horyzontem. W Pannie odnajdziemy wiele galaktyk, a wręcz gromad galaktyk tworzących część wielkoskalowej struktury Wszechświata. Jedną z nich jest M61 należąca do grona galaktyk spiralnych z poprzeczką. Astronomowie już w latach 90 ubiegłego wieku podejrzewali, że Droga Mleczna również posiada poprzeczkę. Przypuszczenia te ostatecznie potwierdziły obserwacje w podczerwieni wykonane przez kosmiczne obserwatorium Spitzera w 2005 roku.

W kwietniu promieniuje rój meteorowy Lirydów. Jego maksimum wypada między 22 a 23 kwietnia. Przy bezchmurnej i bezksiężycowej nocy patrząc w okolice zenitu mamy szanse dostrzec do 25 przelotów meteorów w ciągu godziny. Niestety w tym roku Księżyc w tym czasie będzie krótko po pełni i rozświetlając niebo uniemożliwi dostrzeżenie najsłabszych zjawisk.

Tak jak w poprzednich miesiącach i w kwietniu w drugiej części nocy obserwować można trzy planety Układu Słonecznego. Około trzeciej nad ranem Jowisza odnajdziemy nad zachodnim horyzontem, a Marsa i Saturna nad południowym.