21 grudnia o godzinie 16:27 rozpocznie się astronomiczna zima. Ta szczególna noc jest nazywana przesileniem zimowym. Jest to najdłuższa noc w roku, a jednocześnie najkrótszy dzień. Od tego momentu dnia zacznie przybywać i po upływie  miesiąca wydłuży się już o godzinę.

Grudzień jest miesiącem przejściowym między jesienią a zimą, zatem na nocnym niebie dominują gwiazdozbiory z dwóch pór roku. W połowie grudnia, niemal dokładnie w zenicie zlokalizowany jest jesienny gwiazdozbiór Perseusza. Obok niego, w kierunku wschodnim możemy dostrzec gwiazdozbiór zimowy Woźnicy, którego gwiazdy układają się w charakterystyczny kształt wielkiego sześcioboku.  Najjaśniejszą gwiazdą tej konstelacji jest Capella. Nawiązując do tradycji wigilijnej, warto  podpowiedzieć, że będzie to pierwsza jasna gwiazda jaką dostrzeżemy bezpośrednio po zachodzie Słońca 24 grudnia. W tym samym momencie, w zależności od tego na którą stronę mamy okna w mieszkaniu, możemy jeszcze spróbować dostrzec inną jasną gwiazdę – Wegę, która przypominać nam będzie letni czas, ponieważ w lipcu i sierpniu góruje niemal pionowo nad naszymi głowami.  Na grudniowym niebie warto jeszcze zwrócić uwagę na dwa zimowe gwiazdozbiory: Byka i Oriona.

Konstelacja Byka znajduje się w kierunku południowym od  Perseusza. Najbardziej charakterystyczne obiekty tego obszaru to  dwie gromady otwarte gwiazd: Plejady i Hiady. Pierwsza z wymienionych gromad przypomina mały wóz, ale ten układ nie ma nic wspólnego z Małym Wozem na północnym niebie. Natomiast Hiady przypominają dużą literę V, ze swoją najjaśniejszą gwiazdą Aldebaranem.

Uwaga miłośnicy fotografii! Warto na te dwie gromady gwiazdowe skierować obiektyw aparatu fotograficznego. W warunkach amatorskich można uzyskać niezwykle interesujące efekty, co pokazują następne dwie ilustracje.

Na grudniowym niebie dominuje jeszcze inna konstelacja zimowego nieba – Orion. Znany już od starożytności słynny Pas Oriona (trzy gwiazdy w jednej prostej linii) sprawia, że łatwo jest zlokalizować ten gwiazdozbiór nad południowym-wschodnim horyzontem. Poniżej Pasa Oriona można dostrzec jeszcze inny układ trzech, nieco słabiej świecących gwiazd tworzących tzw. Miecz Oriona.
W pogodną noc możemy bez trudu dostrzec nieuzbrojonym okiem niewielką mgiełkę otaczającą środkową gwiazdę z Miecza. Jest to Wielka Mgławica Oriona, oznaczona w katalogu Messiera numerem 42. Obiekt ten stanowi obszar tworzenia się nowych gwiazd i układów planetarnych.

Również i w tym przypadku wypada zachęcić miłośników fotografii do skierowania obiektywu aparatu na tę mgławicę. Efekt przedstawia poniższa ilustracja.

Uwaga obserwatorzy meteorów!
W nocy z 13 na 14 grudnia będzie można obserwować maksimum roju kolejnych meteorów - tym razem Geminidów. Należą one do jednych z najbardziej aktywnych. Można się spodziewać około 120 zjawisk na godzinę.

Księżyc w grudniu 2017 r.
3 grudnia – pełnia Księżyca,
10 grudnia – ostatnia kwadra,
18 grudnia – nów,
26 grudnia – pierwsza kwadra.

Więcej o grudniowym niebie dowiesz się na prowadzonych na żywo pokazach w Planetarium EC1 "Gwiazdozbiory jesiennego nieba" (od 22 grudnia zastąpi go pokaz "Gwiazdozbiory zimowego nieba").