Noc Perseidów 2018 w Parku Źródliska

Wspólne oglądanie roju Perseidów to co wakacyjna tradycja zapoczątkowana cztery lata temu przez Planetarium EC1, dzisiaj kontynuowana przez Centrum Nauki i Techniki EC1. Rok 2018 nie jest wyjątkiem — także zapraszamy na obserwacje w Parku Źródliska!

Zaczynamy w sobotę 11 sierpnia 2018 r. o godz. 20:00 w Parku Źródliska, koło kawiarni „Tubajka”. Planowane zakończenie obserwacji: po północy.

 

4. Noc Perseidów w Parku Źródliska

Planetarium EC1 przygotowało dla uczestników teleskop, przez który — jeśli pogoda pozwoli — będziemy mogli obejrzeć zarówno Perseidy jak i inne obiekty na łódzkim niebie.  Na pytania pojawiające się w czasie spotkania odpowie pracownik najnowocześniejszego planetarium w Polsce. Będzie również opowiadał o meteorach, meteorytach i meteoroidach — a zacznie od wyjaśnienia różnic kryjących się pod tymi określeniami.

Odległe gwiazdy znajdują się tak daleko od Ziemi, że tylko obserwując dobiegające z nich światło możemy rozpoznać, z czego składa się ich atmosfera. Na szczęście dla fizyków i astronomów okazało się, że pierwiastki chemiczne mają swoje świetlne „linie papilarne”. Dzięki temu możemy na ogromną odległość rozpoznać, co właściwie tam daleko płonie i wybucha. Podczas „Nocy pod spadającymi gwiazdami” spróbujemy powtórzyć w uproszczonej formie obserwacje naukowców. Zastosujemy proste siatki dyfrakcyjne (spokojnie, wyjaśnimy!) i spróbujemy zauważyć różnice w „składzie” światła. Odczytamy tym sposobem świetlne odciski różnego rodzaju źródeł światła. Zabawę przygotowało Centrum Nauki i Techniki EC1.

Najmłodsi goście będą mogli jak zwykle posłuchać czytania „Dzieci Pana Astronoma” Wandy Chotomskiej, jednej z najpiękniejszych bajek związanych z Kosmosem. Może nawet uda nam się ożywić postaci z książki…?

Kawiarnia „Tubajka” zapewni dostęp do napojów, przekąsek i przeróżnych słodkości. Gorąco zachęcamy do porzucenia na tę jedną noc diety — w końcu Perseidy są tylko raz w roku!
Zabierzcie ze sobą na wszelki wypadek nieco cieplejszą odzież oraz koc lub karimatę, bo deszcz spadających gwiazd najlepiej ogląda się leżąc, a nie damy rady zapewnić aż tylu leżaków. Do zobaczenia w Parku Źródliska!

Kiedy:
sobota, 11 sierpnia 2018 r. od godz. 20:00

Gdzie:
Plac koło kawiarni „Tubajka” w parku Źródliska I.
Wejście od strony pl. Zwycięstwa (koło Muzeum Kinematografii), tam również można zaparkować samochód, choć miejsc może nie wystarczyć dla wszystkich chętnych.


Jak co roku pomiędzy 17 lipca i 24 sierpnia orbita ziemska przetnie ścieżkę komety 109P/Swift-Tuttle. Kometa okrąża Słońce raz na 133 lata, zostawiając za sobą kawałki odłamków skalnych, pyłu i lodu. Odłamki tworzą chmurę, która powoli ulega dyspersji na orbicie komety. Gdy Ziemia przetnie ścieżkę komety do jej atmosfery dostają się drobinki, zazwyczaj nie większe od ziarenka piasku. Wchodząc z dużą prędkością w ziemską atmosferę rozgrzewają i jonizują gazy wzdłuż trasy swojego przelotu. Powstaje zjawisko świetlne wskutek emisji fotonów przez zjonizowane atomy, które w ten sposób pozbywają się nadmiaru energii.

Perseidy zawdzięczają swoją nazwę gwiazdozbiorowi Perseusza, na pograniczu którego znajduje się ich radiant w trakcie maksimum aktywności. Radiant przemieszcza się w czasie występowania roju również przez gwiazdozbiory Kasjopei i Żyrafy.

W tym roku szczyt roju Perseidów będzie można obserwować przez dwie kolejne noce: z 11 na 12 sierpnia (w tę sobotnio-niedzielną noc zapraszamy na wspólne obserwacje w Parku Źródliska) oraz z 12 na 13, przy czym drugiej nocy będzie nieco bardziej spektakularny. Perseidy swoją jasność zawdzięczają między innymi dużym prędkościom – około 59 km/s. Dodatkowo Perseidy dają ponadprzeciętną ilość jasnych meteorów zwanych bolidami (ang. fireballs). Tworzą je obiekty większe od ziarenka piasku, ale zazwyczaj wystarczająco małe by rozpaść się na wysokości 100 km, zostawiając za sobą jedynie pył. Dzięki naszej atmosferze nie jest to zjawisko niebezpieczne.

Inaczej sprawa ma się na Księżycu, który również znajdzie się z nami na ścieżce komety. Na Księżycu nie ma atmosfery. Nie będzie więc też świetlnego zjawiska atmosferycznego meteorów. Niewyhamowane przez atmosferę meteoroidy uderzają w jego powierzchnię z pełną prędkością. Deszcz Perseidów tworzy co roku w krajobrazie srebrnego globu miniaturowe kratery. Gdy obiekt jest wystarczająco duży, prowadzi do eksplozji na powierzchni Księżyca, której rozbłysk jest widoczny z Ziemi za pomocą teleskopu.

Sama kometa Swift-Tuttle jest największym znanym obecnie obiektem, który cyklicznie przelatuje obok Ziemi. Ostatnio minęła nas w roku 1992. Prawdopodobieństwo uderzenia komety w Ziemię jest małe. Jej średnica – 26 km, jest dużo mniejsza niż szerokość chmury odłamków jaki po sobie zostawia, szacowanej na 16 mln km.

W tym roku Perseidy będą szczególnie dobrze widoczne, gdyż w obserwacjach nie będzie przeszkadzać poświata Księżyca. 11 sierpnia Księżyc będzie w nowiu i na dodatek zachodzi w niewielkim odstępie czasu po Słońcu. Możemy spodziewać się około 60 Perseidów na godzinę, ale niektóre z nich będą małe i słabo widoczne. Jaśniejsze meteory będą do zobaczenia co 2-3 minuty. By zobaczyć jak najwięcej meteorów warto znaleźć miejsce z dala od sztucznego światła, w którym będziemy w stanie objąć wzrokiem jak największy kawałek nieba. Nasz wzrok powoli przyzwyczaja się do ciemności i dopiero po 30 minutach będziemy w stanie w pełni prowadzić obserwację. By zaobserwować jak najdłuższe smugi meteorów, lepiej patrzeć na niebo pod kątem 90o w stosunku do radiantu. Warto zwracać uwagę na to jak długo trwają poszczególne meteory, jaką mają jasność, czy mają określony kolor i czy zostawiają po sobie ślad.

Przede wszystkim jednak warto się wyciszyć, zwolnić i nastawić na spokojną kontemplację jednego z cudów otaczającego nas wszechświata.

Joanna Szczepańska

Perseidy w 2015 r.

Więcej o zjawiskach na łódzkim nieboskłonie mówimy podczas pokazu "Gwiazdozbiory letniego nieba":